Cuốn sách gần đây nhất mà tôi đọc xong là: 7 loại hình thông minh của tác giả Thomas Armstrong. Ngay từ khi thấy nó ở kệ sách, tôi đã cảm thấy bị thu hút vì chủ đề hay ho của nó và quyết định sẽ đọc nó đầu tiên trong hơn mười cuốn tôi mua lúc đấy.

Từ nhỏ, chúng ta đã bị cái chỉ số IQ làm thước đo phân biệt sự thông minh – nhưng thật ra cái chỉ số đó chỉ nói lên “năng khiếu cho việc học hành” của một con người mà thôi. Trên thực tế những học sinh cá biệt lại thường là những người thành công nhất khi ra cuộc sống. Như Bill Gates từng có một câu nói :

Thật ra, tôi cũng không chắc rằng Bill Gates có thật sự nói câu này hay không, vì qua những gì tôi biết về ông thì Bill Gates là một người khá khiêm tốn nhưng khi đọc thêm về văn hoá công ty Microsoft. Tôi thấy nó phản ánh đúng một việc, đó là ở công ty họ không quan trọng bằng cấp hay chứng chỉ ở nhân viên. Cũng là việc mà mấy công ty công nghệ startup đang làm hiện nay.

“Theory of multiple intelligences” xuất hiện lần đầu vào năm 1983 – bởi nhà Tâm lý học Howard Gardner, GS ĐH Havard. Ông cho rằng tất cả mọi người đều có nhiều loại “trí thông minh” khác nhau, tổng cộng là 8 loại và được ông bổ sung thành 9 vào năm 2009.

Việc biết được các loại hình của trí thông minh sẽ giúp các bạn hiểu năng lực của bản thân hơn, từ đó đưa ra các quyết định về học tập, trau dồi và chọn lựa công việc phù hợp. 9 loại thông minh này là:

1.  Trí thông minh ngôn ngữ (verbal-linguistic): là khả năng suy nghĩ bằng lời nói và sử dụng ngôn ngữ để diễn đạt. Đặc điểm:

• Giỏi ghi nhớ thông tin bằng văn bản và lời nói
• Thích đọc và viết
• Giỏi tranh luận và phát biểu có tính thuyết phục
• Có thể giải thích tốt mọi thứ
• Thường có sự hài hước khi kể chuyện

2. Không gian (visual-spatial): là khă năng suy nghĩ theo ba chiều. Đặc điểm:

• Thích đọc và viết
• Giỏi sắp xếp các hình ảnh câu đố
• Giỏi diễn giải bằng hình ảnh, biểu đồ
• Thích vẽ, tô màu làm nghệ thuật
• Dễ dàng nhận ra các khuôn mẫu

3. Âm nhạc (musical-rhythmic): là khả năng phân biệt cao độ, nhịp điệu, âm sắc và âm điệu. Đặc điểm:

• Thích hát và chơi nhạc cụ
• Dễ dàng nhận ra các khuôn mẫu và cao độ
• Có trí nhớ tốt các bài hát và giai điệu
• Am hiểu về cấu trúc, nhịp điệu và nốt nhạc

4. Logic (logical-mathematical): là khả năng tính toán, định lượng xem xét các mệnh đề và giả thuyết để suy luật, phân tích và lập luận theo 1 cách logic. Đặc điểm:

• Có kỹ năng giải quyết vấn đề
• Thích suy nghĩ về các ý tưởng trừu tượng
• Thích các thí nghiệm khoa học
• Giỏi giải quyết tính toán phức tạp

5. Tương tác cá nhân (interpersonal): là khả năng hiểu và tương tác hiệu quả với người khác. Đặc điểm:

• Giao tiếp tốt bằng lời nói
• Giao tiếp phi ngôn ngữ tốt
• Nhìn sự việc từ nhiều góc độ khác nhau
• Tạo ra các mối quan hệ lành mạnh
• Giải quyết các mâu thuẫn trong 1 nhóm người tốt

6. Nội tâm (intrapersonal): là khả năng tự hiểu bản thân, nhận thức được trajng thái – cảm xúc và động lực của chính mình. Đặc điểm:

• Giỏi phân tích điểm mạnh – yếu của mình
• Thích phân tích lý thuyết và ý tưởng
• Tự nhận thức bản thân
• Hiểu rõ động lực và cảm xúc của chính mình

7. Vận động cơ thể (bodily-kinesthetic): khả năng điều khiển đồ vật, thần kinh vận động tốt và có thể sử dụng nhiều kỹ năng thể chất. Đặc điểm:

• Giỏi nhảy múa hoặc thể thao
• Thích làm những đồ vật bằng tay
• Phối hợp thể chất tốt
• Có xu hướng nhớ bằng cách làm, hơn là nghe hoặc nhìn

8. Tự nhiên (naturalistic): là khả năng của con người để phân biệt giữa các sinh vật sống, và sự nhạy cảm với các đặc điểm của thế giới tự nhiên. Đặc điểm:

• Quan tâm đến các môn học như thực vật, sinh vật hay động vật học
• Giỏi phân loại và phân nhóm thông tin dễ dàng
• Thích cắm trại, làm vườn, leo núi và các hoạt động ngoài trời
• Không thích học những thứ không liên quan tới tự nhiên

9. Hiện sinh (Existential): được Gardner bổ sung thêm vào năm 2009, nói về sự nhạy cảm và khả năng giải quyết những câu hỏi sâu sắc về sự tồn tại của con người, như ý nghĩa cuộc sống. Đặc điểm:

• Thích nghĩ về triết lý cuộc sống
• Diễn giải được những thứ mơ hồ phi khoa học
• Nhạy cảm những vấn đề tâm linh
• Có giác quan nhạy bén về những thứ sắp xảy ra

Bây giờ hãy ngồi xuống và vẽ ra cho mình một bảng Self-Competitive Analysis. Đây là bảng của tôi với trí thông minh ngôn ngữ cao nhất so với các loại còn lại:

Hy vọng sau bài viết này, các bạn sẽ giúp các bạn:

• Hãy nhìn nhận khả năng mình và người khác một cách toàn cảnh.
• Hãy yêu quý và sử dụng những năng lực sẵn có của bạn thật hợp lý.
• Hiểu được những trí thông minh còn ẩn giấu bên trong con người bạn để phát triển.
• Hãy lạc quan về những năng lực còn yếu của mình, vì điều đó là bình thường.
• Ngoài ra việc hiểu được những năng lực này cũng giúp mình có thể chọn lựa nghề nghiệp phù hợp.

Và khi bị người khác nói mình ngu, lôi cái bảng này ra và so năng lực khác với nó liền. Giống như tôi, nếu bị mấy thằng bạn chê hát dở thì tôi sẽ chê nó chơi game ngu. Điều quan trọng, là sau đó bạn đừng để nó có cơ hội chê bạn hát dở thêm 1 lần nữa.

Phần 2 sẽ tập trung vào việc xác định “Mình ngu chỗ nào, và tránh làm những việc có nhiều cái ngu ở cạnh nhau”.